بھارت دی مکھ سمسیا ہے ودھ رہی آبادی

بیرندر سنگھ ڈھلوں ایڈووکیٹ

گیاراں جولائی دا دن ہر سال عالمی آبادی دن وجوں منایا جاندا اے۔ اک وار پھر ایہہ دہاڑا آ گیا اے۔ بھارت دے  وزیر اعظم توں لے کے جمورے قسم دے لیڈر لوکاں تک سبھّ اس دن آبادی دے وادھے اُتے چنتا ظاہر کرن والے بیانن داگدے ہن۔ پر اگلے دن سبھّ بھلّ جاندے ہن۔ بھارت دی آبادی اک ارب اتے اکی کروڑ ہو گئی اے پر دیش اجے وی نہیں جاگیا۔ پچھلے سال وزیر اعظم دا قوم دے نام چنتابھریا پیغام آیا سی کہ خاندانی منصوبہ بندی   نوں قومی مہم بنایا جاوے۔ قومی آبادی کمیشن قائم کیتا گیا اے۔ اس کمیشن دی پہلی میٹنگ وچ پردھانن وزیر، ورتکنیک دھر دے لیڈر،سمیت سارے ہی مکھ منتریاں نے ودھدی آبادی نوں ستھر کرن دی لوڑ اُتے زور دتا سی، پر کوئی سخت فیصلہ نہ لیا گیا۔ ہن بھلّ ہی گئے ۔سنجے گاندھی آزاد بھارت دی سیاست وچ ایمرجینسی دے کھلہیرو وجوں جانیا جاندا اے۔ ہر کھلہیرو پچھے اک ہیرو وی چھپیا ہندا اے۔ لوک ہن سنجے گاندھی دی جبری پروار نیوجن مہم نوں ٹھیک مہم کہن لگے ہن۔ اودوں غلطی ایہہ ہوئی کہ سرپنچاں، پٹواریاں، نرساں، تھانیداراں نوں نسبندی اپریشناں دے کوٹے لا دتے سن۔بھارتی عادت مطابق، ہر کوئی ودھا چڑھاں کے انکڑے دین لگا۔ گنتی پوری کرن لئی چھڑا، بڈھا جو وی اڑکے آیا 'کٹّ' سٹیا۔ پر اس دا ورتکنیک دھر ولوں ودھا چڑھا کے غلط پرچار کیتا گیا۔ ورتکنیک پارٹیاں ولوں سیاسی لاہا لین لئی اجیہا طوا لایا گیا کہ ماں پتّ (اندرا گاندھی تے سنجے گاندھی) دی ضمانت ضبط ہو گئی۔ چوناں ہارن توں ڈردیاں، مڑ پینتی سال کسے نے اس پاسے منہ نہیں کیتا۔ اج نتیجہ ساہمنے اے۔ہن جدوں اچانک آزادی توں پہلاں والے تیتی کروڑ دیوی-دیوتے سوا سو کروڑ ہون والے ہن تاں چاروں پاسی اس بے روک ٹوک ودھ رہی آبادی نوں روکن دیاں آوازاں آؤن لگیاں ہن۔ سماج دا چیتن طبقہ چنتا کرن لگا اے۔ ساڈی کل دھرتی دنیا دا ڈھائی فیصدی اے تے دنیا دے صرف ڈیڈھ فی صدی قدرتی زریعہ ہن۔ پر آبادی سولاں فیصدی اے۔ عالمی دے زریعاں اتے دھرتی انوپات مطابق ساڈی آبادی صرف ویہہ کروڑ ہونی چاہیدی سی۔ پھر بھارت وی ترقی یافتہ دیش ہندا۔ شاید سپر پاور وی۔ جے ہٹلر جرمن دی تھاں اج بھارت دا ڈکٹیٹر ہندا تاں اسنے سو کروڑ خلقت نوں ایڈس دے ٹیکے لگوا کے مار سٹنا سی۔ہر ورھے اتھے پورے اسٹریلیا جنی آبادی ودھ جاندی اے۔ اتھے اک طبقہ کلومیٹر وچ 368 آدمی رہندے ہن، جدوں کہ چینن وچ 139,امریکہ وچ 34, روس وچ 8, کینیڈا وچ 4, اسٹریلیا وچ ایہہ گنتی صرف 3 اے۔ایہہ ترقی یافتہ دیش ودیساں تو ہر سال لکھاں انسان منگواAندے ہن ۔ ودھ آبادی ہی کارن اے کہ ساڈے دیش وچ انتاں دی غریبی، بھکھمری،بھرشٹاچار اتے بے روزگاری اے۔ ترقی یافتہ ہو رہا دیش سالانہ لکھاں نویں سکول، ہسپتال، مکانن بناؤن تر پیا تاں رہن سہن دا پدھر گر جاویگا۔ اکلی دلی دی جھگی-جھونپڑی والی وسوں دے پنرواس لئی ڈھائی ہزار ایکڑ زمین تے پنجاہ عرب روپئے دی لوڑ اے۔ ایہناں 'چوں اک لکھ بچہ بھکھاری اے۔ باقی دیش وچ لکھاں بھکھاری ہن۔ بھکھارناں نے وی دو دو بچے چکے ہندے ہن۔ایہناں نوں ووٹ بینک یعنی سستے تے وکاؤ ووٹر ہون کارن کوئی نہیں چھیڑدا۔لیڈر لوک غریباں نوں پیدا ہونو روکن دی تھاں سبھّ لئی اکو جہیاں بنیادی سہولتاں دین دی گپّ مار راے ہن۔ جو کہ ممکن ہی نہیں۔ سماج وادی چینن نے اس مصلے نوں سمجھکے اکو بچے دا نعرہ سختی نال لاگوُ کیتا سی۔ اج اوہناں دی آبادی کنٹرول ہیٹھ اے۔ چھیتی ہی اسیں چین نوں پچھاڑ کے گنتی پکھوں وی پہلے نمبر اُتے آ جاوانگے۔ چینن دی آبادی ساڈے توں تھوڑھی ودھ تے دھرتی ساڈے توں دگنی اے۔ اس کم لئی اولمپک والیاں نے گولڈ میڈل نہیں رکھیا۔ محدود زریعاں نال عینی خلقت نوں ہر سہولت دینی سوکھا کم نہیں اے۔ ادھوں بہتی آبادی پہلاں ہی (روٹی، کپڑا اور مکان) مڈھلیاں لوڑاں توں سکھنی اے۔ معاملہ 'اتی گمبھیر' اے۔ جے ایہی رفتار رہی تاں دیش نوں خطرہ دہشتگردی نالوں کتے ودھ اس کربل کربل کر رہی خلقت توں اے۔ تیز رفتار ترقی نوں وی آبادی دا وادھا کھا جاویگا۔اگلے ویہہ سالاں تک جنگل کٹن کارن دھرتی دی زرخیز طاقت گھٹیگی تے آلودگی ودھیگا۔ بے حسابی ورتوں کارن دھرتی ہیٹھلا پانی ہور نیواں ہووےگا۔ پانی دی ونڈ جھگڑیاں دا کارن بنیگی ۔ روٹی روزی دی تلاش وچ پینڈو وسوں شہراں نوں بھجیگی تے سڑکاں اُتے ٹریفک زام اک عامَ گھٹنا ہوویگی۔ منگتے، جیب-قطرے، ویسواگمنی تے چور لٹیرے کئی کروڑ ودھ جانگے۔ لیکھکا مینکا گاندھی کھاہمکھاہ ہی کتے بلیاں دا فکر کردی رہندی اے۔ ایہہ ترقی یافتہ دیساں دی 'عیاشی' اے۔ اتھے تاں بندے بندیاں نوں کھان لگ پینگے۔ کلکتے ورگے مہاننگراں وچ بھکھے مردے لوکیں شمشانن گھاٹ وچوں مردے چوری کرکے کھا جاندے ہن۔آبادی گھٹاؤن دی تھاں کجھ لیڈر قسم دے لوک ایہہ ویکھ راے ہن کہ ساڈے دھرم،جات جاں کونم دی آبادی دوسرے دھرم،جات جاں کونم نالوں کیوں گھٹ گئی۔ اجیاے لوک سوڑی سوچ اتے ووٹ بینک صدقہ، منکھاں نوں ونڈکے ویکھدے ہن۔ ایہناں نوں بھارت نالوں اپنے توری پھلکے دا فکر ودھ اے۔بے شکّ سمیں-ویلے سرکاراں ولوں پروار نیوجن دی کوشش کیتی جاندی رہی اے،پر اصل وچ ایہہ ناکام رہیاں ہن۔خوش حال تے مدھ طبقہ تاں پہلاں ہی سچیت اے۔ پر سماج دا ہیٹھلا طبقہ جھگی-جھونپڑی وسنیک،مزدور آدی اس معمولی قسم دے پرچار نال جاگروک نہیں ہو سکدے۔ اوہناں دا فکر روٹی اے آبادی نہیں۔ پولیؤ تے ایڈس دی طرحاں ہی دیش پدھر اُتے 'آبادی روکو' مہم چلاؤن دی لوڑ اے۔ سکولاں وچ پروار نیوجن دا موضوع لازمی بنایا جاوے۔ پارلیمنٹ میمبراں تے ودھائکاں نوں راحتَ اتے ہور ترقی فنڈ اوہناں دے حلقیاں وچ آبادی دے کنٹرول مطابق ہی دتی جاوے۔ راجاں دی مدد وی آبادی کنٹرول بنیاد اُتے دتی جاوے۔ کیرلا اتے تاملناڈو دے مقابلے بہار، مدھ پردیش، اتر پردیش اتے راجستھان دا آبادی وادھا دگنا اے۔ ایہناں چاراں صوبیاں دی آبادی دیش دی چالی فیصدی اے۔ آبادی دی گھنتا ہی دیش دے پچھڑیپن تے لوکاں دے جیون ڈھنگ دا فیصلہ کردی اے۔آبادی وچ وادھے اتے قابو پایا نہیں جا سکیا۔ پاکستان بنن پچھوں 1951 دی گنتی ویلے بھارتی لوکاں دی گنتی چھتی کروڑ سی، سٹھّ سالاں وچ ایہہ سوا سو کروڑ توں ٹپّ کے چار گناں دے نیڑے جا پہنچی۔ انج اگلے پنجاہ سال بعد بھارت دی، سوا دو سو کروڑ تک پہنچ جانی اے۔ اس حالت وچ کھان نوں کتھوں آویگا؟ روزگار دے موقعے کتھوں پیدا ہونگے؟ سارے دیش وچ جنتا کیڑیاں وانگ کربل کربل کردی پھریگی۔پنجاب دا سارے شہر جالندھر ، لدھیانے اتے امرتسر سمیت آزادی ویلے دے شہراں تے ہن دے شہراں وچ زمین-اسمان دا فرق اے۔ ایہہ پچی گناں ودھ گئے ہن۔ ایہناں دے نزدیک دیاں منڈیاں تے چھوٹے قصبے ایہناں وچ ہی رل گئے ہن۔صرف شہر ہی نہیں، پنڈ وی وڈے ہو گئے ہن۔ سارے پنڈ پچھلے ویلے وچ دگنے ہو گئے ہن۔ ہر پنڈ دی آبادی کھیتاں وچ گھر بنا کے وی بیٹھی ہوئی اے۔ انج ہر پنڈ سٹھّ سالاں وچ چار گناں پھیل چکا اے۔ کھیتی ہیٹھلا رقبہ گھٹ رہا اے ۔ساڈے سارے ندیاں-نالیں اپنے اصلی روپ گوا چکے ہن۔ جنہاں ندیاں، تے روہیاں وچ اج توں ویہہ-پنجھی سال پہلاں صاف-ستھرا پانی وگدا ہندا سی، اج اوہناں سبھناں وچ کارخانیاں دا گندہ تیزابی پانی تے شہراں اتے قصبیاں دے سیوریجاں دا سارا گند اوہناں وچ ہی جا رہا اے۔ ہن تیہہ سال پہلاں وانگ سوئے کسیاں توں اسیں پانی نہیں پی سکدے۔ ایہو پانی دھرتی دے اندر سما کے اپنے نال ہر قسم دا کوڑا-کرکٹ ہیٹھلے پانی تک پہنچا رہا اے۔دھرتی ہیٹھلا پانی وی نیواں چلا گیا اے۔ پانی دا پدھر ہیٹھاں جان دا اصل کارن لوڑوں ودھ ورتوں اے۔اس سبھّ کجھ لئی آبادی دا وادھا ذمہ وار اے۔لیڈراں نوں ایہہ فکر ہی نہیں کہ اس بھارت مہان دا کی بنیگا ۔لوک فکر پیدا کرن دے نال-نال قانونی سختی دی لوڑ اے۔ آبادی مصلے نوں قومی سنکٹ اعلان کے اجیہا کرے بغیر ہور کوئی چارہ وی نہیں اے۔ بہت دیر ہو چکی اے۔ اگلے دس جاں ویہہ نہی،ں پنجاں سالاں اندر ہی آبادی نوں ستھر کرن دی لوڑ اے۔ بلکہ گھٹاؤن دی لوڑ اے۔ لوک راج دی وڈی کمزوری سیاسی پارٹیاں دے وکھو-وکھرے ووٹ بینک ہندی اے جس مطابق اوہ پالیسی گھڑدے ہن۔ غریب دی ووٹ وی سستی ملدی اے۔ اس لئی سیاسی توہمتبازی توں بچن لئی لوک پال بلّ وانگ،پروار نیوجن لئی اک وکھری سنویدھانک انتظام کیتی جاوے۔ سنویدھانک سودھ راہیں مرکزی پبلک کمیشن، مکھ چون کمیشن تے مرکزی آزاد ٹربیونلاں دی طرحاں پروار نیوجن ڈیپارٹمنٹ نوں خدمختار ادارہ بنایا جاوے۔ پھر سرکار اینمرجینسی وانگ کسے وی زیادتی دے لگے الزام دے جواب وچ کہہ سکیگی کہ ææ'' پروار نیوجن محکمہ سرکاری کنٹرول وچ نہیں اے۔ سرکار دخل نہیں دے سکدی۔ اوہ مہکماں تاں سرکار دی وی جبری نسبندی کر رہا اے۔'' تے انج ووٹاں رسن دا خطرہ نہیں راے گا۔ ہن تک اسے ڈر کارن ہی تیز مہم نہیں چلائی جا سکی۔ اپروں غریباں دیاں ووٹاں خریدنیا وی اسانن ہندیاں ہن۔ پروار نیوجن لئی پہلاں بنے چھوٹے-موٹے قاعدے قانون بے اثر راے ہن۔ اک نواں قانون بناؤنا چاہیدا جو ترنت لاگوُ ہووے۔ اس آبادی روکو قانون ماتحت ہر عورت-مرد لئی اک بچے توں بعد اپریشن کراؤنا لازمی کیتا جاوے۔ ویاہ دی گھٹو-گھٹو عمر پچی سال کیتی جاوے۔ ویاہ اتے سنتان اتپتی نوں نراتشاہ کرن لئی قومی جنآبادی استحکام فنڈ 'چوں چھڑا پینشن، بے اولاد جوڑا بھتا اتے بچہ گود لین والیاں لئی پینشن فنڈ قایم کیتے جان۔ میرے پنڈ کوٹپھتے دے مودن چھڑے وانگ، چھڈاواد نوں مُتحرک کرن دی لوڑ اے ۔دو بچیاں توں ودھ والے ویکتیاں اُتے پنچ توں لے کے پارلیمنٹ تک دی چون لڑن اُتے مناہی کیتی جاوے۔ انھا دی ووٹ ختم کیتی جاوے۔ دھرتی اُتے رڑھ کے چلن والے اپاہج، انھے، منگتے، سادھ اتے ادھ وشواش پھیلا راے بابے ایہناں سبھ نوں قانونی طور تے بچے پیدا کرن توں مناہی کیتی جاوے۔ ایہناں لئی انا ہی کافی اے کہ سماج ایہناں دا بوجھ ڈھوء رہا اے۔ اڈوانی جی اجیاے سخت قانون دی منگ کر چکے ہن۔ایہہ گل وکھری اے کہ اوہناں وی خود ڈپٹی پردھانن وزیر ہندیاں اجیہا قانون نہیں بنوایا۔اعالمی رجنیش کیہا کردے سن کہ جو کھوا نہیں سکدا اس نوں بچے پیدا کرن دا وی حق نہیں اے۔ اپروکت قانون دی النگھنا کرن والے 'دموضوعاں' توں ترنت راشن کارڈ، پینشن آدی دی سرکاری سہولت واپس لئی جاوے۔ اوہناں دا نام ووٹر لسٹ 'چوں کٹّ کے ووٹ پاؤن دا اختیار واپس لیا جاوے۔ انج لوک راج وی مضبوط ہووےگا۔ ووٹاں کھدیدن دی پرورتی نوں ٹھلھ پویگی۔سٹھّ سالاں دا تجربہ گواہ اے کہ اس توں گھٹ سختی نال وسوں چھیتی ستھر نہیں ہو سکدی۔ جے ساڈے صدر تے وزیر اعظم چھڑے ہو سکدے ہن تاں پرجا نوں وی سختی نال اجیاے لیڈراں دے قدماں تے چلن لئی مجبور کیتا جانا چاہیدا۔ شری واجپائی جی تاں کیہا کردے سن کہ اوہ گھول گھول وچ ہی رہِ گئے ۔ ہن تاں کئی گورنر تے مکھ منترنیاں نے وی ویاہ نہیں کروائے ۔ پر اک ریہڑی والا مزدور اتے ڈیڈھ کلے والا غریب کسانن وارث پیدا کرن لئی دوجا ویاہ کروا لیندا اے۔ کھربپتی رتن ٹاٹا نے پہلا وی نہیں سی کروایا۔ سختی کرکے آبادی نوں ٹھلّ پاؤن دی لوڑ اے۔ پر پھوکی چودھر ہیٹھ نانم نہاد سسنتھاواں اتے اناڑی لوک سموہک ویاہ کرواؤندے ہن۔ جو آبادی وادھے دا کارن ہی بندے ہن۔ ویاہ کرن دی تھاں اوہناں نوں پیراں سر کھڑے کرن دی لوڑ اے۔قدرت دا اصول اے کہ انگولی بیماری ودھدی اے۔ اٹھارویں صدی دے انگریز مطلب شعورت تے سماجشعورت مالتھس روبرٹ دا جنآبادی دا اصول اے کہ تکنیک ہوئی آبادی نوں دور،مہانماری،لڑائیاں ہی ٹھلھ پاؤنگیا۔ انج لگدا اے کہ بھارت وچ ایہہ اصول لاگوُ ہو رہا اے۔ پچھلے دہاکے وچ صورتَ وچ پلیگ،بھجّ وچ بھچال،دریاواں وچ ہڑ،راجستھان وچ سوکا،کیرلا ممبئی وچ تپھانن اتے مہاننگراں وچ ایڈس،سارس آدی کتے ایہی اشارہ تاں نہیں کر رہے ؟  ادھر سے گزرا تھا سوچا سلام کر چلوں ۔