بھارت-پاک وچالے دوستی دا پل بن سکدا اے کرتارپور دا لانگھا
بھارت-پاک وچالے دوستی دا پل بن سکدا اے کرتارپور دا لانگھا
پچھلے دنیں پاکستان وچ اقتدار تبدیلی توں بعد نویں بنے وزیر اعظم عمران خان دے سونہہ چکّ تقریب وچ شمولیت کرکے پرتے پنجاب دے کیبنٹ وزیر نوجوت سنگھ سدھو ولوں 'کرتارپور دا لانگھا کھولن' دا امکان جتائی گئی اے۔ اگلے سال منائے جا راے پہلی پاتشاہی سری گرو نانک دیوَ جی دے 550 سالا پرکاش پرب دے سماگماں موقعے کرتارپور دا لانگھا کھولن لئی پاکستان دے فوج مکھی جنرل قمر جاوید باجوا نے اشارہ دتے سن۔ اس توں بعد پنجاب دے وزیر اعلیٰ کیپٹن امریندر سنگھ نے وی بھارت دی وزیر خارجہ سُشما آزادی نوں پتر لکھ کے سری گرو نانک دیوَ جی دے 550 سالا پرکاش پرب موقعے کرتارپور دا لانگھا کھولن لئی نجی دخل دی منگ کیتی اے۔
اس توں پہلاں وی کئیاں وار بھارت-پاکستان وچالے کرتارپور دے لانگھے لئی ہاں-پکھی ہنگارے ملدے رہے ہن، پر دوواں دیساں دا کوٹنیتک نظریہ واضع نہ ہون کرکے کرتارپور دا لانگھا کھولن دی تجویز نوں عملی جامہ نہیں پہنایا جا سکیا۔ پر ہن امید بجھی اے کہ پہلی پاتشاہی دا 550 سالا پرکاش پرب، جو کہ بھارت اتے پاکستان، دوواں دیساں دیاں سرکاراں ہرشو-الاس نال مناؤن دے ارادے رکھدیاں ہن، اک اجیہا سببّ بن سکدا اے، جس دوران بھارت اتے پاکستان کرتارپور دا لانگھا کھولن لئی اصولی طور اُتے سہمت ہو سکدے ہن۔
بھارت-پاک سرحد دے این نال پاکستان والے پاسے واقع تریخی گرودوارہ کرتارپور صاحب صرف سکھاں دا ہی اچّ مذہبی ستھان نہیں، بلکہ ہندو، مسلماناں لئی وی صدیاں توں عقیدت دا مرکز رہا اے۔ سکھ دھرم دے بانی سری گرو نانک دیوَ جی نے اپنی زندگی دے 17 سال کرتارپور صاحب وکھے بتائے، جتھے اوہناں نے ہندو اتے مسلمان بھائیچاریاں نوں بناں کسے ورن-وتکرے دے پرمارتھک علم ونڈیا اتے اسے ہی مقدس دھرتی اُتے گرو صاحب نے کھیتی کرکے منکھتا نوں 'کرت کرو، نام جپو، ونڈ چھکو' دا اپدیش دتا۔ بھائی کانھ سنگھ نابھہ دی رچنا 'مہان کوش' مطابق، 'ضلع گرداس پور، تحصیل شکرگڑھ وچ سری گرو نانک دیوَ جی دا سمت 1561 وچ وسایا اک نگر، جس تھاں دیش-دیشانتراں وچ سکھ دھرم دا اپدیش کرن پچھوں جگت گرو نے سمت 1579 وچ رہائش کیتی۔'
سری گرو نانک دیوَ جی نے اپنیاں چار اداسیاں توں بعد 1522 عیسوی وچ کرتارپور صاحب آ کے پکا واسا کر لیا اتے اوہناں اتھے رہِ کے کھیتی کرنی شروع کیتی۔ اس شہر نوں وساؤن وچ اجتا جی نے مڈھلا ادم کیتا اتے بعد وچ دودا جی تے کروڑی ملّ نے وی اپنا یوگدان پایا۔ پرنسپل ستبیر سنگھ مطابق رائے بھوئیں دی تلونڈی دی بہتی وسوں کرتارپور ہی آ گئی سی۔ اک اندازے مطابق کرتارپور دی وسوں ویہہ ہزار ہو گئی۔ گرو صاحب نے اتھے چارے ورناں دے لوکاں لئی اکو دھرمشال بنائی۔ گرو صاحب اس مقدس دھرتی اُتے 17 سال 5 مہینے 9 دن تک راے اتے جوتی-جوتِ سماؤن توں پہلاں اتھے ہی بھائی لہنے نوں سری گرو انگد دیوَ جی بنا کے سکھاں دے دوجے گرو دی گرگدی دتی۔
کرتارپور صاحب اس برصغیر دے بہپکھی سبھیاچار دی صحیح تصویر پیش کردا اے۔ کیہا جاندا اے کہ جد 1539 عیسوی وچ سری گرو نانک دیوَ جی جوتی-جوتِ سمائے تاں ہندو اتے مسلمان دوواں نے گرو صاحب دی دیہہ دیاں آخری رسماں اپنی-اپنی مریادا مطابق پوریاں کرن دے داعوے رکھے۔ اگلی سویر نوں جدوں دوناں دھراں نے چادر چکّ کے ویکھیا تاں گرو صاحب دا سریر الوپ سی۔ دوواں بھائیچاریاں نے اخیر گرو صاحب دی چادر دے ہی دو حصے کر لئے۔ مسلماناں نے اس نوں دفنا دتا تے ہندواں نے سسکار کر دتا۔ اس لئی اتھے قبر اتے سمادھ دوویں ہی موجود ہن۔ اتہاسکار رابرٹ این۔ کسٹ مطابق دنیا وچ ہور کدھرے ایہہ نہیں دیکھیا جا سکدا کہ اکو مرد دا مقبرہ تے سمادھ بنی ہووے تے ایہہ دیوار سانجھی ہووے۔
1947 عیسوی وچ جدوں بھارت-پاکستان دی ونڈ ہوئی تاں اس ویلے حدبندی متھن والا انگریز اہلکار سر سائیرل ریڈکلف ادوں کرتارپور دی ونڈ کرن وچ ااہل رہا۔ پہلاں سارا گرداس پور ضلع پاکستان نوں چلیا گیا سی، پھر اس طرحاں نشاندیہی کیتی گئی کہ کرتارپور این سرحد دے اپر آ گیا۔ ڈیرہ بابا نانک اتے کرتارپور صاحب نوں جوڑن لئی راوی دریا اُتے اک پل وی ہندا سی۔ ایہہ پل سن 1965 دی بھارت-پاکستان جنگ ویلے بمباری نال ٹٹ گیا۔ سکھ پنتھ دوواں دیساں وچالے مترتا دے اسے پل دی کرتارپور لانگھے راہیں مڑ تعمیر کرنی چاہندا اے۔ سکھ بھائیچارے دی تمنا اے کہ گرودوارہ کرتارپور صاحب، جو قومانتری سرحد توں صرف 3 کلومیٹر دی وتھّ اُتے اے، وکھے اجیہا سانجھا لانگھا ہووے، جس راہیں عقیدت مند بناں پاسپورٹ اتے ویزے توں، سویرے کرتارپور صاحب دے فلسفہ لئی جان تے شام نوں گھر مڑ آؤن۔
22 فروری، 1999 نوں بھارت دے تتکالی وزیر اعظم سری اٹل بہاری واجپائی دلی-لاہور بسّ سیوا دی شروعات موقعے پاکستان گئے سن تاں اس ویلے پاکستان نے ڈیرہ بابا نانک تک 2 میل لمبا لانگھا بناؤن دی پیش کش کیتی سی تاں جو سکھ عقیدت مند پاسپورٹ اتے ویزے توں بناں کرتارپور صاحب دے درشناں لئی آ سکن۔ اس توں بعد سال 2000 وچ مڑ پاکستانی ودیش وزیر نے کرتارپور صاحب لانگھا دین دی پیش کش کیتی سی۔ ٹکسالی اکالی آگوُ مرحوم جتھیدار کلدیپ سنگھ وڈالا نے 13 اپریل، 2001 وچ 'کرتارپور صاحب-راوی فلسفہ ابھلاشی ادارہ' دا قیام کیتا اتے ہر مہینے دی مسیا نوں ڈیرہ بابا نانک توں سنگتاں دے وڈے جتھے دے روپ وچ قومانتری سرحد اُتے (جتھوں سری کرتارپور صاحب دے تن کو کلومیٹر دوروں فلسفہ ہندے ہن) جا کے ارداس کرن دا سلسلہ شروع کر دتا۔ کیلیفورنیا واقع 'تیری سکھی ادارہ' ولوں کرتارپور دے لانگھے متعلق امریکہ دے تتکالی صدر براک اوباما نال وی رابطہ کیتا گیا سی۔ اس توں علاوہ اک امن ورکر بی۔ایس۔ گرایا دی ادارہ 'کرتارپور سنگت لانگھا' وی بڑی تندیہی نال کرتارپور دے لانگھے دی ستھاپتی لئی کم کر رہی اے۔ اسے طرحاں امریکن سکھ گرودوارہ پربندھک کمیٹی، فرانس، کینیڈا تے ہور ملکاں دے سکھاں دے نال-نال پاکستانی لکھاری الیاس گھمن نے وی کرتارپور دے لانگھے دے مدعے نوں ابھارن لئی وڈا یوگدان پایا اے۔
ستمبر، 2004 دوران سری گرو گرنتھ صاحب جی دی گرتاگدی دے 400 سالا صدی موقعے جدوں وزیر اعظم ڈاکٹر: من موہن سنگھ امرتسر آئے تاں اوہناں نے وی اتھے اعلان کیتا کہ بھارت سرکار کرتارپور لانگھے لئی ہاں-پکھی سمت وچ کم کر رہی اے۔ سال 2008 دوران تتکالی مرکزی وزیر پرنب مکھرجی جدوں امرتسر وکھے پاسپورٹ دفتر دا افتتاح کرن آئے تاں اوہ اچیچے طور اُتے ڈیرہ بابا نانک سیکٹر دے کرتارپور صاحب لانگھا ستھل اُتے وی پجے اتے کرتارپور صاحب لانگھا بناؤن لئی حامی بھری سی۔ 1 اکتوبر، 2010 نوں پنجاب دی اکالی-بھاجپا سرکار نے وی صوبائی اسمبلی وچ سربسمتی نال متا پاس کرکے کرتارپور دا لانگھا کھولن دی منگ دی پروڑھتا کیتی سی۔ پچھلے دنیں شرومنی کمیٹی دے پردھان بھائی گوبند سنگھ لونگووال ولوں وی مرکزی سیارہ وزیر راجناتھ سنگھ نال ملاقات دوران کرتارپور دے لانگھے دی منگ ترجیحی طور اُتے اٹھائی گئی سی۔
ڈیرہ بابا نانک قصبے توں اک کلومیٹر دی وتھّ اُتے قومانتری سرحد اُتے، جتھوں کرتارپور صاحب صرف 3 کلومیٹر دوروں صاف دکھائی دندا اے، لوک اس جگہ نوں لانگھا ستھل کہندے ہن اتے ڈیرہ بابا نانک توں اس جگہ نوں ملاؤن والی سڑک نوں وی لانگھا سڑک کیہا جاندا اے۔ سیر-سپاٹہ مرکز ترقی یافتہ کرن لئی سرکار ولوں سرحدی سرکھیا دل بی۔ایس۔ایف۔ دی مقامی یونٹ 153 بٹالیئن اتے ڈیرہ بابا نانک دے بیدی پروار 'چوں بابا سکھدیپ سنگھ بیدی، جہڑے سری گرو نانک دیوَ جی دی ونش 'چوں ہون دا دعوہ کردے ہن اتے اس پروار کول ہی سری گرو نانک دیوَ جی دا پوتر چولا وی سشوبھت اے، نوں راغب کیتا گیا۔ اس طرحاں بی۔ایس۔ایف۔ دی نگرانی ہیٹھ اساری دا کم کیتا گیا اتے کرتارپور صاحب دے دور توں درشناں لئی اک وڈا پلیٹ فارم اساریا گیا۔ فلسفہ کرن والی تھاں نوں اک جنکشن وجوں ترقی یافتہ کرکے سرکار نے اس نوں آخری منزل بنا دتا، جس دا ناں 'فلسفہ ستھل' رکھیا گیا۔ 4 مئی، 2008 نوں اس ستھل دا افتتاح کیتا گیا۔ اس موقعے بڑا ہی جذباتی ماحول پیدا ہو گیا۔ سری دربار صاحب کرتارپور صاحب دا مکھ گرنتھی 'پرشاد' لے کے آیا اتے اس نے کنڈیدار واڑ دے پرلے پاسیوں ہی پاکستانی رینزراں دی حاضری وچ پرشاد ونڈیا اتے پریس والیاں نال گل بات وی کیتی۔ فلحال بھارت دی سکھ سنگت نوں ہند-پاک سرحد اُتے فوج دے بنائے 'فلسفہ ستھل' توں دوربیناں نال ہی کرتارپور صاحب دے فلسفہ کروائے جا راے ہن۔ ڈیرہ بابا نانک وکھے سری گرو نانک دیوَ جی دے پوتر چولے دے فلسفہ کرن آؤندیاں سنگتاں ہن کرتارپور صاحب فلسفہ ستھل اُتے وی ضرور نتمستک ہندیاں ہن۔
کرتارپور دے لانگھے نوں صرف مذہبی پکھ توں ہی نہیں، سگوں کوٹنیتک پکھ توں وی بھارت-پاک وچالے سدیوی سکھاویں تعلقاں لئی پل وجوں دیکھیا جاندا اے۔ بھارت-پاکستان وچالے دوستی ودھاؤن دیاں مدعی دھراں وی سمجھدیاں ہن کہ اس طرحاں دا خاص لانگھا بھارت-پاک وچالے یعقین دے رشتے نوں ہور پیڈا کرن اتے دوواں دیساں دی عوام نوں اک-دوجے دے نیڑے کرن وچ وڈی کردار نبھاء سکدا اے۔ اس دے نال ہی ایہہ لانگھا مذہبی سہِ-ہوند دے سکھی دے بنیادی نظریہ توں ایشیا دے دو دیساں وچکار اک اہم کڑی بن سکدا اے، کیونکہ بھارت-پاک وچالے سدیوی مترتا قایم کرن لئی تہذیبی، سیر-سپاٹہ، وپاری عدان-حاصل اتے مذہبی سیر-سپاٹہ کھیتر نوں مُتحرک کرنا چاہیدا اے، اس نال بھارت-پاک دی عوام نوں اک-دوجے دے نیڑے ہون اتے سرکاراں دا یعقین ودھاؤن وچ مدد ملیگی۔ اجیہی آواجائی تاں ہی سارتھک ہو سکدی اے، جیکر مولوادی، وکھوادی اتے دہشتوادی تتاں نوں اجیاے فرنٹاں دی اپنے ناپاک مقصد لئی ورتوں کرن توں دور رکھیا جا سکے۔ کرتارپور دے لانگھے لئی بھارت-پاک دیاں سرکاراں وچالے 'میمورنڈم آف انڈرسٹینڈنگ' تحت لکھتی سمجھوتہ کرکے یعقین اتے دوستی دی اک سازگار شروعات ہونی چاہیدی اے۔
پچھلے دنیں پاکستان وچ اقتدار تبدیلی توں بعد نویں بنے وزیر اعظم عمران خان دے سونہہ چکّ تقریب وچ شمولیت کرکے پرتے پنجاب دے کیبنٹ وزیر نوجوت سنگھ سدھو ولوں 'کرتارپور دا لانگھا کھولن' دا امکان جتائی گئی اے۔ اگلے سال منائے جا راے پہلی پاتشاہی سری گرو نانک دیوَ جی دے 550 سالا پرکاش پرب دے سماگماں موقعے کرتارپور دا لانگھا کھولن لئی پاکستان دے فوج مکھی جنرل قمر جاوید باجوا نے اشارہ دتے سن۔ اس توں بعد پنجاب دے وزیر اعلیٰ کیپٹن امریندر سنگھ نے وی بھارت دی وزیر خارجہ سُشما آزادی نوں پتر لکھ کے سری گرو نانک دیوَ جی دے 550 سالا پرکاش پرب موقعے کرتارپور دا لانگھا کھولن لئی نجی دخل دی منگ کیتی اے۔
اس توں پہلاں وی کئیاں وار بھارت-پاکستان وچالے کرتارپور دے لانگھے لئی ہاں-پکھی ہنگارے ملدے رہے ہن، پر دوواں دیساں دا کوٹنیتک نظریہ واضع نہ ہون کرکے کرتارپور دا لانگھا کھولن دی تجویز نوں عملی جامہ نہیں پہنایا جا سکیا۔ پر ہن امید بجھی اے کہ پہلی پاتشاہی دا 550 سالا پرکاش پرب، جو کہ بھارت اتے پاکستان، دوواں دیساں دیاں سرکاراں ہرشو-الاس نال مناؤن دے ارادے رکھدیاں ہن، اک اجیہا سببّ بن سکدا اے، جس دوران بھارت اتے پاکستان کرتارپور دا لانگھا کھولن لئی اصولی طور اُتے سہمت ہو سکدے ہن۔
بھارت-پاک سرحد دے این نال پاکستان والے پاسے واقع تریخی گرودوارہ کرتارپور صاحب صرف سکھاں دا ہی اچّ مذہبی ستھان نہیں، بلکہ ہندو، مسلماناں لئی وی صدیاں توں عقیدت دا مرکز رہا اے۔ سکھ دھرم دے بانی سری گرو نانک دیوَ جی نے اپنی زندگی دے 17 سال کرتارپور صاحب وکھے بتائے، جتھے اوہناں نے ہندو اتے مسلمان بھائیچاریاں نوں بناں کسے ورن-وتکرے دے پرمارتھک علم ونڈیا اتے اسے ہی مقدس دھرتی اُتے گرو صاحب نے کھیتی کرکے منکھتا نوں 'کرت کرو، نام جپو، ونڈ چھکو' دا اپدیش دتا۔ بھائی کانھ سنگھ نابھہ دی رچنا 'مہان کوش' مطابق، 'ضلع گرداس پور، تحصیل شکرگڑھ وچ سری گرو نانک دیوَ جی دا سمت 1561 وچ وسایا اک نگر، جس تھاں دیش-دیشانتراں وچ سکھ دھرم دا اپدیش کرن پچھوں جگت گرو نے سمت 1579 وچ رہائش کیتی۔'
سری گرو نانک دیوَ جی نے اپنیاں چار اداسیاں توں بعد 1522 عیسوی وچ کرتارپور صاحب آ کے پکا واسا کر لیا اتے اوہناں اتھے رہِ کے کھیتی کرنی شروع کیتی۔ اس شہر نوں وساؤن وچ اجتا جی نے مڈھلا ادم کیتا اتے بعد وچ دودا جی تے کروڑی ملّ نے وی اپنا یوگدان پایا۔ پرنسپل ستبیر سنگھ مطابق رائے بھوئیں دی تلونڈی دی بہتی وسوں کرتارپور ہی آ گئی سی۔ اک اندازے مطابق کرتارپور دی وسوں ویہہ ہزار ہو گئی۔ گرو صاحب نے اتھے چارے ورناں دے لوکاں لئی اکو دھرمشال بنائی۔ گرو صاحب اس مقدس دھرتی اُتے 17 سال 5 مہینے 9 دن تک راے اتے جوتی-جوتِ سماؤن توں پہلاں اتھے ہی بھائی لہنے نوں سری گرو انگد دیوَ جی بنا کے سکھاں دے دوجے گرو دی گرگدی دتی۔
کرتارپور صاحب اس برصغیر دے بہپکھی سبھیاچار دی صحیح تصویر پیش کردا اے۔ کیہا جاندا اے کہ جد 1539 عیسوی وچ سری گرو نانک دیوَ جی جوتی-جوتِ سمائے تاں ہندو اتے مسلمان دوواں نے گرو صاحب دی دیہہ دیاں آخری رسماں اپنی-اپنی مریادا مطابق پوریاں کرن دے داعوے رکھے۔ اگلی سویر نوں جدوں دوناں دھراں نے چادر چکّ کے ویکھیا تاں گرو صاحب دا سریر الوپ سی۔ دوواں بھائیچاریاں نے اخیر گرو صاحب دی چادر دے ہی دو حصے کر لئے۔ مسلماناں نے اس نوں دفنا دتا تے ہندواں نے سسکار کر دتا۔ اس لئی اتھے قبر اتے سمادھ دوویں ہی موجود ہن۔ اتہاسکار رابرٹ این۔ کسٹ مطابق دنیا وچ ہور کدھرے ایہہ نہیں دیکھیا جا سکدا کہ اکو مرد دا مقبرہ تے سمادھ بنی ہووے تے ایہہ دیوار سانجھی ہووے۔
1947 عیسوی وچ جدوں بھارت-پاکستان دی ونڈ ہوئی تاں اس ویلے حدبندی متھن والا انگریز اہلکار سر سائیرل ریڈکلف ادوں کرتارپور دی ونڈ کرن وچ ااہل رہا۔ پہلاں سارا گرداس پور ضلع پاکستان نوں چلیا گیا سی، پھر اس طرحاں نشاندیہی کیتی گئی کہ کرتارپور این سرحد دے اپر آ گیا۔ ڈیرہ بابا نانک اتے کرتارپور صاحب نوں جوڑن لئی راوی دریا اُتے اک پل وی ہندا سی۔ ایہہ پل سن 1965 دی بھارت-پاکستان جنگ ویلے بمباری نال ٹٹ گیا۔ سکھ پنتھ دوواں دیساں وچالے مترتا دے اسے پل دی کرتارپور لانگھے راہیں مڑ تعمیر کرنی چاہندا اے۔ سکھ بھائیچارے دی تمنا اے کہ گرودوارہ کرتارپور صاحب، جو قومانتری سرحد توں صرف 3 کلومیٹر دی وتھّ اُتے اے، وکھے اجیہا سانجھا لانگھا ہووے، جس راہیں عقیدت مند بناں پاسپورٹ اتے ویزے توں، سویرے کرتارپور صاحب دے فلسفہ لئی جان تے شام نوں گھر مڑ آؤن۔
22 فروری، 1999 نوں بھارت دے تتکالی وزیر اعظم سری اٹل بہاری واجپائی دلی-لاہور بسّ سیوا دی شروعات موقعے پاکستان گئے سن تاں اس ویلے پاکستان نے ڈیرہ بابا نانک تک 2 میل لمبا لانگھا بناؤن دی پیش کش کیتی سی تاں جو سکھ عقیدت مند پاسپورٹ اتے ویزے توں بناں کرتارپور صاحب دے درشناں لئی آ سکن۔ اس توں بعد سال 2000 وچ مڑ پاکستانی ودیش وزیر نے کرتارپور صاحب لانگھا دین دی پیش کش کیتی سی۔ ٹکسالی اکالی آگوُ مرحوم جتھیدار کلدیپ سنگھ وڈالا نے 13 اپریل، 2001 وچ 'کرتارپور صاحب-راوی فلسفہ ابھلاشی ادارہ' دا قیام کیتا اتے ہر مہینے دی مسیا نوں ڈیرہ بابا نانک توں سنگتاں دے وڈے جتھے دے روپ وچ قومانتری سرحد اُتے (جتھوں سری کرتارپور صاحب دے تن کو کلومیٹر دوروں فلسفہ ہندے ہن) جا کے ارداس کرن دا سلسلہ شروع کر دتا۔ کیلیفورنیا واقع 'تیری سکھی ادارہ' ولوں کرتارپور دے لانگھے متعلق امریکہ دے تتکالی صدر براک اوباما نال وی رابطہ کیتا گیا سی۔ اس توں علاوہ اک امن ورکر بی۔ایس۔ گرایا دی ادارہ 'کرتارپور سنگت لانگھا' وی بڑی تندیہی نال کرتارپور دے لانگھے دی ستھاپتی لئی کم کر رہی اے۔ اسے طرحاں امریکن سکھ گرودوارہ پربندھک کمیٹی، فرانس، کینیڈا تے ہور ملکاں دے سکھاں دے نال-نال پاکستانی لکھاری الیاس گھمن نے وی کرتارپور دے لانگھے دے مدعے نوں ابھارن لئی وڈا یوگدان پایا اے۔
ستمبر، 2004 دوران سری گرو گرنتھ صاحب جی دی گرتاگدی دے 400 سالا صدی موقعے جدوں وزیر اعظم ڈاکٹر: من موہن سنگھ امرتسر آئے تاں اوہناں نے وی اتھے اعلان کیتا کہ بھارت سرکار کرتارپور لانگھے لئی ہاں-پکھی سمت وچ کم کر رہی اے۔ سال 2008 دوران تتکالی مرکزی وزیر پرنب مکھرجی جدوں امرتسر وکھے پاسپورٹ دفتر دا افتتاح کرن آئے تاں اوہ اچیچے طور اُتے ڈیرہ بابا نانک سیکٹر دے کرتارپور صاحب لانگھا ستھل اُتے وی پجے اتے کرتارپور صاحب لانگھا بناؤن لئی حامی بھری سی۔ 1 اکتوبر، 2010 نوں پنجاب دی اکالی-بھاجپا سرکار نے وی صوبائی اسمبلی وچ سربسمتی نال متا پاس کرکے کرتارپور دا لانگھا کھولن دی منگ دی پروڑھتا کیتی سی۔ پچھلے دنیں شرومنی کمیٹی دے پردھان بھائی گوبند سنگھ لونگووال ولوں وی مرکزی سیارہ وزیر راجناتھ سنگھ نال ملاقات دوران کرتارپور دے لانگھے دی منگ ترجیحی طور اُتے اٹھائی گئی سی۔
ڈیرہ بابا نانک قصبے توں اک کلومیٹر دی وتھّ اُتے قومانتری سرحد اُتے، جتھوں کرتارپور صاحب صرف 3 کلومیٹر دوروں صاف دکھائی دندا اے، لوک اس جگہ نوں لانگھا ستھل کہندے ہن اتے ڈیرہ بابا نانک توں اس جگہ نوں ملاؤن والی سڑک نوں وی لانگھا سڑک کیہا جاندا اے۔ سیر-سپاٹہ مرکز ترقی یافتہ کرن لئی سرکار ولوں سرحدی سرکھیا دل بی۔ایس۔ایف۔ دی مقامی یونٹ 153 بٹالیئن اتے ڈیرہ بابا نانک دے بیدی پروار 'چوں بابا سکھدیپ سنگھ بیدی، جہڑے سری گرو نانک دیوَ جی دی ونش 'چوں ہون دا دعوہ کردے ہن اتے اس پروار کول ہی سری گرو نانک دیوَ جی دا پوتر چولا وی سشوبھت اے، نوں راغب کیتا گیا۔ اس طرحاں بی۔ایس۔ایف۔ دی نگرانی ہیٹھ اساری دا کم کیتا گیا اتے کرتارپور صاحب دے دور توں درشناں لئی اک وڈا پلیٹ فارم اساریا گیا۔ فلسفہ کرن والی تھاں نوں اک جنکشن وجوں ترقی یافتہ کرکے سرکار نے اس نوں آخری منزل بنا دتا، جس دا ناں 'فلسفہ ستھل' رکھیا گیا۔ 4 مئی، 2008 نوں اس ستھل دا افتتاح کیتا گیا۔ اس موقعے بڑا ہی جذباتی ماحول پیدا ہو گیا۔ سری دربار صاحب کرتارپور صاحب دا مکھ گرنتھی 'پرشاد' لے کے آیا اتے اس نے کنڈیدار واڑ دے پرلے پاسیوں ہی پاکستانی رینزراں دی حاضری وچ پرشاد ونڈیا اتے پریس والیاں نال گل بات وی کیتی۔ فلحال بھارت دی سکھ سنگت نوں ہند-پاک سرحد اُتے فوج دے بنائے 'فلسفہ ستھل' توں دوربیناں نال ہی کرتارپور صاحب دے فلسفہ کروائے جا راے ہن۔ ڈیرہ بابا نانک وکھے سری گرو نانک دیوَ جی دے پوتر چولے دے فلسفہ کرن آؤندیاں سنگتاں ہن کرتارپور صاحب فلسفہ ستھل اُتے وی ضرور نتمستک ہندیاں ہن۔
کرتارپور دے لانگھے نوں صرف مذہبی پکھ توں ہی نہیں، سگوں کوٹنیتک پکھ توں وی بھارت-پاک وچالے سدیوی سکھاویں تعلقاں لئی پل وجوں دیکھیا جاندا اے۔ بھارت-پاکستان وچالے دوستی ودھاؤن دیاں مدعی دھراں وی سمجھدیاں ہن کہ اس طرحاں دا خاص لانگھا بھارت-پاک وچالے یعقین دے رشتے نوں ہور پیڈا کرن اتے دوواں دیساں دی عوام نوں اک-دوجے دے نیڑے کرن وچ وڈی کردار نبھاء سکدا اے۔ اس دے نال ہی ایہہ لانگھا مذہبی سہِ-ہوند دے سکھی دے بنیادی نظریہ توں ایشیا دے دو دیساں وچکار اک اہم کڑی بن سکدا اے، کیونکہ بھارت-پاک وچالے سدیوی مترتا قایم کرن لئی تہذیبی، سیر-سپاٹہ، وپاری عدان-حاصل اتے مذہبی سیر-سپاٹہ کھیتر نوں مُتحرک کرنا چاہیدا اے، اس نال بھارت-پاک دی عوام نوں اک-دوجے دے نیڑے ہون اتے سرکاراں دا یعقین ودھاؤن وچ مدد ملیگی۔ اجیہی آواجائی تاں ہی سارتھک ہو سکدی اے، جیکر مولوادی، وکھوادی اتے دہشتوادی تتاں نوں اجیاے فرنٹاں دی اپنے ناپاک مقصد لئی ورتوں کرن توں دور رکھیا جا سکے۔ کرتارپور دے لانگھے لئی بھارت-پاک دیاں سرکاراں وچالے 'میمورنڈم آف انڈرسٹینڈنگ' تحت لکھتی سمجھوتہ کرکے یعقین اتے دوستی دی اک سازگار شروعات ہونی چاہیدی اے۔
تبصرے
ایک تبصرہ شائع کریں